Downloads:

Prezenty_na_Boże_Narodzenie_A1_PDF

Lektorka języka polskiego: Boże Narodzenie już blisko. Co planujecie na święta i jakie prezenty kupujecie pod choinkę?

Andreas: Ja jadę do Niemiec, do rodziców. Chcę kupić im płyty z polską muzyką. Planuję też dać im album ze zdjęciami, które zrobiłem, kiedy jeździłem po Polsce.

Mark: Ja nie wracam do Anglii. Moja rodzina będzie tutaj tydzień. Na święta chcemy pojechać do Krakowa, a na Sylwestra w góry, do Zakopanego. W mojej rodzinie nie kupujemy prezentów na Boże Narodzenie.

Eva: Jadę do Włoch, do domu. Będzie tam cała moja rodzina – mój tata i moja mama, moja babcia, moje dwie siostry i brat. Co im kupię? Rodzice dostaną szopkę z Krakowa. We Włoszech szopki są bardzo popularne, nie mamy choinek. Siostry na pewno będą zadowolone z kosmetyków, a z prezentem dla brata zawsze mam problem. Jeszcze nie wiem, co mu kupię.

Monika: Święta spędzam w domu, na Słowacji, z rodziną – rodzicami, bratem, ciocią, wujkiem i ich dziećmi. Na razie mam tylko prezent tylko dla mamy – kupiłam jej biżuterię.

Więcej o Bożym Narodzeniu oraz innych świętach i zwyczajach przeczytasz w e-booku Rok w Polsce:


Słownictwo:

PL – EN / ES / RU

Boże Narodzenie – Christmas / Navidad / Рождество
planować (planuję, planujesz) / zaplanować (zaplanuję, zaplanujesz) – to plan / planear / планировать, запланировать
na święta – here: for Christmas / para Navidad / на Рождество
kupować (kupuję, kupujesz) / kupić (kupię, kupisz) – to buy / comprar / покупать, купить
pod choinkę – here: as a gift underneath the Christmas tree / aquí: como regalo debajo del árbol de Navidad / (подарок) под елку
do rodziców – to my parents’ place / a casa de mis padres / к родителям
płyta – CD or DVD / disco / диск
album ze zdjęciami – album with photos / álbum de fotos / альбом с фотографиями
robić (robię, robisz) / zrobić (zrobię, zrobisz) zdjęcia – to take photos / hacer fotos / фотографировать, сфотографировать
jeździć (jeżdżę, jeździsz) – here: to travel / viajar / ездить
wracać (wracam, wracasz) / wrócić (wrócę, wrócisz) – to come back / volver / возвращаться, вернутсья
tydzień – week / semana / неделя
jechać (jadę, jedziesz) / pojechać (pojadę, pojedziesz) – to go / ir / ехать, поехать
na Sylwestra – for New Year’s Eve / para la Nochevieja / на Новый Год
w góry – to the mountains / a la montaña / в горы
do Włoch – to Italy / a Italia / в Италию
cały – whole / entero / целый, весь
babcia – grandmother / abuela / бабушка
siostra – sister / hermana / сестра
brat – brother/ hermano / брат
dostawać (dostaję, dostajesz) / dostać (dostanę, dostaniesz) – to get, receive / recibir / получать, получить
szopka – nativity scene / belén / рождественский вертеп
choinka – Christmas tree / árbol de Navidad / елка
na pewno – for sure / seguramente / наверняка
zadowolony z + D. – pleased with / contento con / довольный чем-либо
zawsze – always / siempre / всегда
jeszcze – yet / todavía / еще
spędzać (spędzam, spędzasz) / spędzić (spędzę, spędzisz) – to spend / pasar / проводить, провести
na Słowacji – in Slovakia / en Eslovaqia / в Словакии
ciocia – aunt / tía / тетя
wujek – uncle / tío / дядя
z dziećmi – with children / con los hijos / с детьми
osoba – person / persona / человек
w tym roku – this year / este año / в этом году
biżuteria – jewellery / joyas / ювелирные изделия, бижутерия

Wielkanoc_w_Polsce_B1_PDF.pdf

Pewnie już wiecie, że najważniejsze święta religijne dla Polaków to Boże Narodzenie i Wielkanoc. O tym, jak Polacy obchodzą narodziny Jezusa, mogliście posłuchać w jednym z poprzednich podkastów. Dziś poznacie niektóre zwyczaje wielkanocne. Wielkanoc jest świętem ruchomym, to znaczy, że nie ma konkretnej daty. Czasem jest w marcu, a czasem w kwietniu. Przed Wielkanocą jest Wielki Piątek, czyli dzień śmierci Jezusa na krzyżu. Następny ważny dzień to Wielka Sobota. W Wielką Sobotę idziemy do kościoła z koszykiem, do którego wkładamy jajka (często pomalowane, czyli pisanki) – symbol nowego życia, kawałek chleba, kiełbasę i sól. W kościele koszyki są święcone przez księdza, dlatego jedzenie, które się w nim znajduje, nazywamy święconką. W kościele wierni mogą pomodlić się przy symbolicznym grobie Jezusa.
Niedziela to bardzo uroczysty dzień: świętujemy wtedy zmartwychwstanie Jezusa po trzech dniach od jego śmierci. W niedzielę wielkanocną jemy na śniadanie święconkę. Bardzo wielu Polaków znowu idzie wtedy do kościoła oraz spędza czas z rodziną przy stole. Kolejny dzień Wielkanocy to tak zwany lany poniedziałek. Jego inna nazwa to śmigus-dyngus. Tego dnia tradycyjnie oblewamy się wodą. Ilość wody powinna być symboliczna. Wiele osób również drugi dzień Świąt spędza z rodziną, ale niektórzy wolą spotkać się wtedy ze znajomymi. Coraz częściej Polacy spędzają Wielkanoc poza domem – podróżują po Polsce albo wyjeżdżają za granicę.

Słownictwo:
święto – ważny, specjalny dzień, może być religijne lub państwowe
pewnie – być może
religijny – związany z religią
obchodzić (obchodzę, obchodzisz) – świętować, traktować dzień uroczyście
narodziny – to, że ktoś się urodził
poprzedni – ten, który był wcześniej
zwyczaj – to, co zwykle robimy
ruchomy – tutaj: bez precyzyjnej, konkretnej daty
śmierć – moment, kiedy przestajemy żyć, kiedy życie się kończy
krzyż – symbol chrześcijaństwa, EN. cross
koszyk – przedmiot, w którym możemy coś nieść, np. zakupy, EN. basket
wkładać (wkładam, wkładasz) / włożyć (włożę, włożysz) – robić tak, żeby jakiś przedmiot był w środku
święcić (święcę, święcisz) / poświęcić (poświęcę, poświęcisz) – tutaj: to, co robi ksiądz specjalną, świętą wodą
ksiądz – mężczyzna, który pracuje w Kościele katolickim, nosi czarne ubranie przypominające sukienkę
i nie może mieć żony
święconka – jedzenie, które święci ksiądz w Wielką Sobotę
wierny – tutaj: człowiek, który wierzy w Boga, ma jakąś religię
modlić się (modlę się, modlisz się) / pomodlić się (pomodlę się, pomodlisz się) – rozmawiać z Bogiem,
prosić Boga o coś albo za coś mu dziękować
grób – miejsce, gdzie leży człowiek, który nie żyje
symboliczny – taki, który jest symbolem czegoś
uroczysty – ważny, specjalny, taki, który dużo znaczy
świętować (świętuję, świętujesz) – obchodzić, cieszyć się z jakiejś okazji
zmartwychwstanie – kiedy Jezus Chrystus umarł, a potem znowu żył
kolejny – następny
tradycyjnie – tak, jak mówi tradycja
oblewać się (oblewam się, oblewasz się) / oblać się (obleję się, oblejesz się) – zrobić tak, że mamy na sobie jakiś płyn, zwykle przez przypadek
również – też, także
poza domem – nie w domu

Zwróćcie uwagę na odmianę słów „kościół” oraz „święta” (liczba mnoga). Mówimy „iść do kościoła” (dopełniacz) i „być w kościele” (miejscownik). W dopełniaczu słowo „święta” ma formę „świąt”.

O innych świętach, zwyczajach i wydarzeniach przeczytasz w e-booku Rok w Polsce:

Boże_Narodzenie_B2_PDF

Wielu Polaków mówi, że Boże Narodzenie jest ich ulubionym świętem. Obchodzimy je 25 (dwudziestego piątego) i 26 (dwudziestego szóstego) grudnia. Upamiętnia ono narodziny Jezusa Chrystusa w stajence w Betlejem. Przygotowania do Bożego Narodzenia zwykle zaczynają się wcześniej – sprzątamy mieszkania i domy, kupujemy prezenty oraz ubieramy choinkę, czyli iglaste drzewko, na którym wieszamy między innymi bombki, girlandy, włosy anielskie i serduszka. Niektórzy własnoręcznie wykonują choinkowe ozdoby i dekorują nimi drzewko.
Niezwykle ważnym wydarzeniem świąt Bożego Narodzenia jest Wigilia – uroczysta kolacja, która ma miejsce 24 (dwudziestego czwartego) grudnia. Na wigilijnym stole tradycyjnie powinno pojawić się 12 (dwanaście) potraw upamiętniających 12 (dwunastu) apostołów, czyli uczniów Jezusa. Mimo że od jakiegoś czasu wigilijne potrawy nie muszą już być postne, zgodnie z polską tradycją w wielu rodzinach nadal nie je się wtedy mięsa. Zwykle jemy ryby, takie jak karp czy śledź, oraz inne dania, na przykład kapustę z grzybami, pierogi, barszcz z uszkami czy łazanki. Pod obrusem, czyli specjalną tkaniną, którą kładziemy na stole, powinno znajdować się siano (czyli sucha trawa). Jest to symbol żłóbka. Na stole zostawiamy też jedno puste nakrycie dla niespodziewanego gościa. Mówi się, że kiedy w dzień Wigilii na niebie pojawia się pierwsza gwiazdka, jest to znak, że można zasiąść do stołu.
Jedną z najciekawszych polskich tradycji związanych z wieczorem wigilijnym jest dzielenie się opłatkiem i składanie sobie życzeń. W niektórych rodzinach przetrwały też takie zwyczaje jak czytanie fragmentu Pisma Świętego albo wspólne śpiewanie kolęd, czyli piosenek religijnych, które opowiadają o przyjściu na świat Jezusa. Jedną z najpopularniejszych kolęd jest Cicha noc. Dwudziestego czwartego grudnia przychodzi również święty Mikołaj, który przynosi dzieciom i dorosłym prezenty. Oczywiście nie dosłownie – członkowie rodziny wcześniej kupują sobie prezenty, chowają je pod choinką i rozpakowują tego samego lub następnego dnia.
Po kolacji wigilijnej niektórzy wybierają się do kościoła na pasterkę. Pasterka to msza odprawiana o północy, a w niektórych parafiach także we wcześniejszych godzinach. Następnego dnia, czyli dwudziestego piątego grudnia, jest Boże Narodzenie. Dwudziesty szósty grudnia, drugi dzień świąt, to dzień świętego Szczepana, pierwszego męczennika za wiarę chrześcijańską. Te dwa dni spędzamy przeważnie w gronie rodzinnym, odpoczywając i dużo jedząc.
W ostatnich latach coraz popularniejsze jest spędzanie świąt poza domem, na przykład w górach, a niektóre biura podróży oferują klientom egzotyczne wyjazdy, co jeszcze kilkanaście lat temu było ekstrawagancją. Czasy się jednak zmieniają i kto wie, być może kiedyś niektóre tradycje odejdą do lamusa, ale na razie można powiedzieć, że Polacy są dość mocno przywiązani do bożonarodzeniowych zwyczajów i je pielęgnują, nawet jeżeli nie dla wszystkich to święto ma jednakowe znaczenie w wymiarze religijnym. Kiedy Boże Narodzenie się kończy, dorośli wracają do swoich obowiązków zawodowych, a dzieci i studenci wciąż mają wolne. Jeżeli uda wam się być w Polsce w tym nastrojowym okresie, możecie obejrzeć szopki, czyli makiety przedstawiające miejsce narodzin Jezusa. Są one wystawiane w kościołach albo na miejskich placach. Czasem są to prawdziwe dzieła sztuki. Szczególnie znana jest szopka krakowska.
Pamiętajcie, że w niektórych regionach Polski, na przykład w Wielkopolsce, prezenty przynosi nie święty Mikołaj, a Gwiazdor, a na wigilijnych stołach na wschodzie naszego kraju pojawia się potrawa zwaną kutią, robiona z pszenicy, bakalii oraz innych składników.
Czy w waszych krajach również obchodzi się Boże Narodzenie? A może macie inne, równie piękne i ważne święta? Korzystając z okazji, życzymy wam Wesołych Świąt i wszystkiego najlepszego w Nowym Roku. Niech Nowy Rok będzie pełen radości, miłości i szczęścia. Życzymy Wam także sukcesów w nauce języka polskiego! Do usłyszenia!

Słownictwo:

wielu (+ rodzaj męskoosobowy) – dużo
upamiętniać / upamiętnić – przypominać o ważnym wydarzeniu z przeszłości
stajenka – mała stajnia, czyli pomieszczenie dla koni
choinka – drzewo, jeden z symboli Bożego Narodzenia w Polsce albo Nowego Roku w innych krajach
iglasty – taki, który ma igły, ang. coniferous
bombka – okrągła i delikatna ozdoba na choinkę, np. ze szkła, może mieć różne kolory i wzory
włosy anielskie – rodzaj ozdoby na choinkę, ang. tinsel
serduszko – małe serce
własnoręcznie – samodzielnie, własnymi rękami
wykonywać / wykonać – robić, tworzyć
ozdoba – dekoracja, coś, co upiększa, czyni ładniejszym
uroczysty – ważny, o dużym znaczeniu
potrawa – danie, jedzenie
postny – związany z postem, czyli czasem, kiedy ze względów religijnych nie jemy niektórych produktów, np. mięsa
karp – rodzaj ryby, ang. carp
śledź – rodzaj ryby, ang. herring
barszcz z uszkami – barszcz to zupa z buraków, a uszka to niewielkie pierogi podobne do uszu
łazanki – rodzaj wigilijnego dania, zwykle z dodatkiem kapusty lub grzybów
nakrycie – tutaj: talerz, łyżka, widelec i nóż przygotowane przed posiłkiem
niespodziewany – nieoczekiwany
żłóbek – mały żłób, który oznacza miejsce, gdzie znajduje się jedzenie dla zwierząt takich jak krowa czy osioł; według Biblii mały Jezus leżał po narodzinach w żłóbku; ang. manger
zasiadać / zasiąść do stołu – usiąść przy stole, żeby zacząć jeść
opłatek – bardzo cienki płatek chleba, zwykle biały, którym dzielimy się z najbliższymi podczas Wigilii, składając sobie życzenia
przetrwać – tutaj: być ciągle aktualnym
Pismo Święte – Biblia, święta księga chrześcijan
przyjście na świat – narodziny
święty Mikołaj – brodaty mężczyzna w czerwonym kostiumie, który przynosi prezenty z okazji Bożego Narodzenia
wybierać się / wybrać się – iść, jechać dokądś
parafia – obszar z grupą wiernych, którym opiekuje się jeden ksiądz lub grupa księży, ang. parish
męczennik – ktoś, kto umarł w imię swojej wiary, ang. martyr
grono rodzinne – rodzina
ekstrawagancja – coś niezwykłego, nietypowego, oryginalnego
odchodzić / odejść do lamusa – być przestarzałym, nie być dłużej popularnym
przywiązany do + D. – taki, któremu na czymś zależy, ciężko mu bez tego żyć
pielęgnować – tutaj: ciągle coś robić, bo nam na tym zależy, dosłownie możemy pielęgnować chorego człowieka lub kwiaty, to znaczy opiekować się, otaczać opieką
w wymiarze religijnym – jeśli chodzi o religię
nastrojowy – taki, który tworzy szczególny nastrój, atmosferę
dzieło sztuki – coś, co zrobił artysta i jest na wysokim poziomie
pszenica – rodzaj zboża, ang. wheat
bakalie – suszone owoce, np. śliwki i morele, oraz orzechy

O świętach, zwyczajach i wydarzeniach przeczytasz w e-booku Rok w Polsce: