W Polsce mieszka coraz więcej obcokrajowców. Największą grupę stanowią obywatele Ukrainy, obecnie w dużej mierze są to uchodźcy. Inne grupy narodowościowe to między innymi: Białorusini, Rosjanie, Niemcy, Gruzini oraz Wietnamczycy. Statystyki urzędowe pokazują, że przybywa Azjatów: wśród migrantów zarobkowych coraz częściej pojawiają się Uzbecy, Indonezyjczycy, Azerbejdżanie, Kazachowie i Banglijczycy. Jaką pracę podejmują cudzoziemcy w Polsce? Nie tylko fizyczną. Kilkanaście procent to pracownicy biurowi i specjaliści. Aby zatrudnić cudzoziemca, polscy pracodawcy muszą udowodnić, że nie udało im się znaleźć pracownika na lokalnym rynku pracy. Obcokrajowcy natomiast muszą uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Wyjątek stanowią ukraińscy uchodźcy przebywający legalnie w Polsce: zgodnie ze specustawą nie potrzebują pozwolenia na pracę, jeśli uciekli przed wojną.
Słownictwo:
obcokrajowiec – ktoś, kto pochodzi z innego kraju, cudzoziemiec stanowić – tworzyć coś, składać się na coś obywatel – członek społeczeństwa państwa, który ma prawa i obowiązki gwarantowane przez konstytucję uchodźca – ktoś, kto ucieka ze swojego kraju, na przykład z powodu wojny przybywać/przybyć – tutaj: zwiększać liczebność migrant zarobkowy – ktoś, kto migruje, zmienia miejsce zamieszkania, aby szukać pracy gdzieś indziej podejmować/podjąć pracę – iść do pracy, zaczynać pracę cudzoziemiec – ktoś, kto pochodzi z innego kraju, obcokrajowiec udowadniać/udowodnić – przedstawić dowód, uzasadnienie uzyskiwać/uzyskać zezwolenie – dostać pozwolenie na coś, zdobyć prawo do czegoś uciekać/uciec – wyjechać skądś, oddalić się, żeby uniknąć niebezpieczeństwa lub problemów
Ten podkast powstał z myślą o osobach, które chciałyby przygotować się do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1 i zastanawiają się, jakie zagadnienia gramatyczne trzeba znać na tym poziomie.
Co trzeba umieć odmieniać?
Jak już doskonale wiecie, język polski uwielbia odmianę. Co trzeba umieć odmieniać na poziomie B1? Zacznijmy od rzeczowników. • Powinniście znać odmianę w liczbie pojedynczej i mnogiej takich rzeczowników jak na przykład: „mama”, „koleżanka”, „pani”, „miłość”, „noc” czy „rzecz”. Mowa tu o rzeczownikach rodzaju żeńskiego zakończonych na -a, -i oraz na spółgłoskę. Musicie też umieć odmieniać rzeczowniki rodzaju męskiego – zakończone na spółgłoskę, na przykład „rower”, „samochód”, „telefon”, oraz na samogłoskę, na przykład „kolega” lub „artysta”. Obowiązuje was też odmiana nazw narodowości. Często trudności sprawia wam mianownik rzeczowników męskoosobowych w liczbie mnogiej, na przykład „aktorzy”, „lekarze”, „prawnicy”, „studenci”. Podczas przygotowań do egzaminu poszukajcie ćwiczeń na ten temat. • Nie zapominajcie też o rodzaju nijakim. Ten rodzaj mają takie słowa jak na przykład „miasto”, „serce” lub „muzeum”. Ich odmianę też musicie znać. • Szczególną uwagę zwróćcie na rzeczowniki o nieregularnej odmianie (na przykład „dzień”, „tydzień”, „rok”, „przyjaciel”, „człowiek”). • Zawsze pamiętajcie o alternacjach, czyli zmianach liter przy odmianie, na przykład mówimy: „To jest duże miasto”, ale: „Mieszkam w dużym mieście”. • Na poziomie B1 powinniście też umieć odmieniać nazwy własne, takie jak nazwy miast i imiona, a także nazwiska zakończone na -ski, -ska, -cki, -cka, na przykład Kowalski, Nowicka. Trzeba też znać odmianę rzeczowników typu „imię” i „zwierzę”.
Co oprócz rzeczowników?
• Powinniście umieć odmieniać przymiotniki w liczbie pojedynczej i mnogiej. Musicie znać pełną odmianę przymiotników na przykład takich jak „mały”, „duży”, „drogi”, „tani” i innych. • Jak wiecie, w języku polskim odmieniają się też zaimki. Powinniście znać odmianę zaimków osobowych („ja”, „ty”, „on”, „ona”, „ono”, „my”, „wy”, „oni”, „one”), wskazujących („ten”, „ta”, „to”), dzierżawczych („mój/moja/moje”, „twój/twoja/twoje, „nasz/nasza/nasze” i „wasz/ wasza/wasze”), nieokreślonych („ktoś, coś”), przeczących („nikt, nic”) oraz pytajnych („kto?”, „co?”, „jaki/jaka/jakie?”, „który/która/które?”, „czyj/czyja/czyje?”). • Jeśli chodzi o liczebniki, na poziomie B1 trzeba znać formy mianownika liczebników głównych (ale bez form męskoosobowych), na przykład „jeden/jedna/jedno”, „dwa/dwie”, „pięć”, „siedem”, „osiem” itd. oraz odmianę liczebników porządkowych. Liczebniki porządkowe to na przykład „pierwszy/pierwsza/pierwsze”, „drugi/druga/drugie”, „trzeci/trzecia/trzecie” itd.
Czasownik
Teraz powiem kilka słów o czasowniku. • Na poziomie B1 trzeba znać odmianę czasowników w czasie teraźniejszym we wszystkich koniugacjach (na przykład „mieszkam, mieszkasz”, „umiem, umiesz”, „lubię, lubisz”, „tańczę, tańczysz”, „biorę, bierzesz” itd.). Powinniście znać także czas przeszły (aspekt dokonany i niedokonany) oraz przyszły – prosty (na przykład „pójdę”, „zjemy”, „wrócicie”) i złożony (na przykład „będę studiowała”, „będziemy pracować”). • Jeśli chodzi o inne tryby, już na poziomie A2 poznajecie tryb rozkazujący (na przykład „Zrób to!”, „Chodźmy!”) i przypuszczający (na przykład „Chciałbym mieć więcej czasu”, „Mogłabyś otworzyć okno?”. Na poziomie B1 ta wiedza powinna być już ugruntowana. Musicie też umieć używać trybu przypuszczającego w zdaniach warunkowych, na przykład: „Gdybym był zdrowy, wyszedłbym na dwór”, „Gdybym była bogata, kupiłabym nowe mieszkanie”. • Na poziomie B1 powinniście też znać następujące formy nieosobowe: można, warto, trzeba, należy. • Nie zapominajcie o czasownikach ruchu, które czasami sprawiają wam trudności, oraz o bardzo ważnej rekcji czasownika. Rekcja informuje, z jakim przypadkiem łączy się określony czasownik – czasem z przyimkiem, czasem bez, na przykład „potrzebować” + dopełniacz, „myśleć o” + miejscownik, „wybierać” + biernik.
Inne tematy
• Na poziomie B1 powinniście też znać stopniowanie przymiotników, na przykład „drogi – droższy – najdroższy”, „mały – mniejszy – najmniejszy”, i przysłówków, na przykład „dobrze – lepiej – najlepiej”, „źle – gorzej – najgorzej”). Musicie też umieć tworzyć przysłówki od przymiotników, na przykład „wspaniały > wspaniale”, „dobry > dobrze”. • Powinniście znać nazwy czynności w postaci rzeczowników odczasownikowych, na przykład „gotowanie”, „sprzątanie”, „pisanie” oraz umieć je odmieniać. Te rzeczowniki są rodzaju nijakiego i odmieniają się jak słowo „serce”. • Chciałabym jeszcze wspomnieć o składni – ważnym zagadnieniem na poziomie B1 są zdania złożone. Powstają one przy użyciu spójników, na przykład „a”, „i”, „żeby”, „albo”, „lecz”, „ale”, „ponieważ”, „dlatego”, „choć”, „chociaż”, „jednak”, „więc”, „że”, „żeby”, „aby” i tak dalej. Te zdania są szczególnie ważne w wypowiedziach pisemnych – na egzaminie certyfikatowym w części Pisanie dostajecie punkty między innymi za bogatą składnię.
Na koniec chciałabym powiedzieć, że możecie przygotować się do egzaminu certyfikatowego z moją książką „Polski na B1”. Znajdziecie w niej 7 przykładowych egzaminów. Zapraszam:
Zapraszamy do wysłuchania kolejnej części cyklu na temat egzaminu certyfikatowego z języka polskiego jako obcego na poziomie B1. Dziś opowiem wam o Poprawności Gramatycznej. Ten moduł egzaminu trwa 45 minut i składa się z 8 zadań. Trzeba wybrać w nich poprawną odpowiedź spośród podanych lub samemu ją napisać, na przykład utworzyć formę, przekształcić zdanie lub sfomułować pytanie. Aby poprawnie rozwiązać zadania gramatyczne, powinieneś/powinnać znać:
• odmianę rzeczowników, przymiotników i zaimków (także trudniejszych, np. „przyjaciel/przyjaciele”, „człowiek/ludzie”, „tydzień/tygodnie” itd.) – musisz podkreślić poprawne formy tych wyrazów w tekście, • spójniki (na przykład „że”, „żeby”, „bo”, „więc”, „ale”, „ani” itd.) – musisz wstawić spójniki z ramki w tekście, • stopniowanie przymiotników i przysłówków (np. „duży – większy – największy” to przymiotniki; „dużo – więcej – najwięcej” to przysłówki) – musisz wybrać właściwą formę tych wyrazów w tekście, • czas teraźniejszy, przyszły i przeszły – od podanego czasownika musisz utworzyć poprawną formę czasu teraźniejszego, przyszłego lub przeszłego, • tworzenie pytań – musisz utworzyć pytanie o podkreśloną część zdania, na przykład jest napisane: „Marek zrobi zakupy jutro”, podkreślone słowo to „jutro”, a więc musisz napisać pytanie: „Kiedy Marek zrobi zakupy?”, • transformacje zdań – musisz przekształcić zdania, używając podanych słów; na przykład jest podane zdanie: „Byliśmy w teatrze” i przyimek „do”. Musisz napisać nowe zdanie o takim samym znaczeniu i użyć przyimka „do”, a więc: „Poszliśmy do teatru”, • aspekt i tryby czasownika (w tym tryb rozkazujący i przypuszczający) – musisz wybrać poprawne formy czasowników w tekście, • przyimki (na przykład „do”, „dla”, „za”, „po”, „w”, „na” itd.) – musisz wstawić przyimki z ramki w tekście. Na poziomie B1 powinieneś / powinnaś znać też odmianę liczebników, ale obecnie na egzaminie nie ma zadania, które sprawdzałoby tę wiedzę.
Na koniec dam Ci wskazówkę – uważnie czytaj polecenia do zadań, a podczas przygotowań zrób jak najwięcej ćwiczeń, najlepiej takich, jakie pojawiają się na egzaminie.
Aby przygotować się do egzaminu, możesz skorzystać z mojej książki Polski na B1. Znajdziesz w niej takie same typy zadań, jakie pojawiają się na egzaminie. Książka właśnie otrzymała pozytywną recenzję P. Urszuli Marzec z Uniwersytetu w Turynie:
Słownictwo:
cykl – seria, która tworzy całość składać się z + D. (czasownik używany w 3. osobie: składa się, składają się) – mieć strukturę złożoną z elementów spośród + D. – z jakiejś grupy elementów tworzyć (tworzę, tworzysz) / utworzyć (utworzę / utworzysz) – budować, kreować, tutaj: pisać przekształcać (przekształcam, przekształcasz) / przekształcić (przekształcę, przekształcisz) – zmieniać, tutaj: formułować inaczej odmiana – tutaj: deklinacja podkreślać (podkreślam, podkreślasz) / podkreślić (podkreślę, podkreślisz) – tutaj: stawiać, rysować kreskę wstawiać (wstawiam, wstawiasz) / wstawić (wstawię, wstawisz) – umieszczać, tutaj: wpisywać tworzenie pytań – konstruowanie pytań znaczenie – sens wskazówka – pomocna informacja, np. jak coś zrobić uważnie – z uwagą, w skupieniu polecenie – tutaj: instrukcja do zadania pojawiać się (pojawiam się, pojawiasz się) / pojawić się (pojawię się, pojawisz się) – tutaj: występować, być otrzymywać (otrzymuję, otrzymujesz) / otrzymać (otrzymam, otrzymasz) pozytywną recenzję – dostawać pozytywną opinię (tutaj: na temat książki)
Czy słyszycie czasem podczas zakupów albo spaceru, że Polacy mówią inaczej niż w dialogach i tekstach w waszych podręcznikach? Jest tak dlatego, że nie wszyscy mówią poprawnie. Niektóre błędy powtarzają się dość często. Oto kilka przykładów:
Proszę jeden pomarańcz. – źle Powinno być: Proszę jedną pomarańczę. Pomarańcza to owoc, a pomarańcz to kolor pomarańczowy.
Daj psowi jeść. – źle Powinno być: Daj psujeść. W tym zdaniu jest celownik, czyli przypadek, który odpowiada na pytania „komu?” i „czemu”? Końcówka celownika w rodzaju męskim to faktycznie -owi, ale słowo „pies”, podobnie jak „pan”, „brat”, „ojciec” czy „kot”, to wyjątek i w celowniku ma końcówkę -u (formy: „psu, panu, bratu, ojcu, kotu”). Słowa takie jak „syn”, „mąż” czy „wujek” nie są wyjątkami.
– Ile płacę? – 5 (pięć) złoty 27 (dwadzieścia siedem) groszy. – źle Powinno być: 5 złotych27 groszy „Złoty” to nazwa polskiej waluty, mówimy (1) jeden złoty, ale 2 (dwa), 3 (trzy), cztery (4) złote (mianownik, liczba mnoga) oraz 5 (pięć) złotych, 6 (sześć) złotych i tak dalej (dopełniacz, liczba mnoga). Brak końcówki -ch to bardzo częsty błąd.
Podoba mi się te miasto. – źle Powinno być: Podoba mi się tomiasto. to miasto – liczba pojedyncza, mianownik i biernik te miasta – liczba mnoga, mianownik i biernik
Będę za półtora godziny. – źle Powinno być: Będę za półtorejgodziny. „Półtora”, czyli jeden i pół to forma używana z rodzajem męskim i nijakim, np. „półtora roku”, „półtora jabłka”. „Godzina” jest słowem rodzaju żeńskiego i dlatego powinniśmy mówić „półtorej godziny”.
Słownictwo:
podczas + D. – w czasie inaczej – w inny sposób, EN in a different way podręcznik – książka do nauki czegoś, np. podręcznik do języka polskiego, podręcznik do matematyki poprawnie – dobrze, bez błędów dość – dosyć, EN quite oto – używamy tego słowa, kiedy coś lub kogoś pokazujemy, przedstawiamy, prezentujemy końcówka – ostatnia część, ostatni fragment czegoś faktycznie – naprawdę, to fakt, tak jest podobnie jak – tak jak wyjątek – coś, co nie jest regułą, EN exception waluta – pieniądze, EN currency brak – kiedy kogoś lub czegoś nie ma
Miłego słuchania!
Zarządzaj zgodami plików cookie
Aby zapewnić jak najlepsze wrażenia, korzystamy z technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji o urządzeniu. Zgoda na te technologie pozwoli nam przetwarzać dane, takie jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak wyrażenia zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre cechy i funkcje.
Funkcjonalne
Zawsze aktywne
Przechowywanie lub dostęp do danych technicznych jest ściśle konieczny do uzasadnionego celu umożliwienia korzystania z konkretnej usługi wyraźnie żądanej przez subskrybenta lub użytkownika, lub wyłącznie w celu przeprowadzenia transmisji komunikatu przez sieć łączności elektronicznej.
Preferencje
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest niezbędny do uzasadnionego celu przechowywania preferencji, o które nie prosi subskrybent lub użytkownik.
Statystyka
Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do celów statystycznych.Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do anonimowych celów statystycznych. Bez wezwania do sądu, dobrowolnego podporządkowania się dostawcy usług internetowych lub dodatkowych zapisów od strony trzeciej, informacje przechowywane lub pobierane wyłącznie w tym celu zwykle nie mogą być wykorzystywane do identyfikacji użytkownika.
Marketing
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest wymagany do tworzenia profili użytkowników w celu wysyłania reklam lub śledzenia użytkownika na stronie internetowej lub na kilku stronach internetowych w podobnych celach marketingowych.
